Kontrolna wizyta u dentysty może doprowadzić do wykrycia niedostrzegalnej jeszcze niewprawnym okiem zmiany w szkliwie, która świadczy o rozpoczęciu procesu próchnicowego. W tym obszarze pojawia się plama próchnicowa – to charakterystyczny biały obszar, który jest najwcześniej dostrzegalną klinicznie zmianą próchnicową. Choć biała próchnicowa plama nie wygląda groźnie, zawsze jest sygnałem, że w tym miejscu dochodzi do osłabienia struktury mineralnej szkliwa. Powstanie tej plamy jest skutkiem demineralizacji warstwy szkliwa, która znajduje się tuż pod powierzchnią tej tkanki.

Początkowo zewnętrzna powierzchnia szkliwa nie ulega demineralizacji – przypuszcza się, że dzieje się tak wskutek remineralizującego działania fluoru zawartego w ślinie.

Najwcześniejsze stadium próchnicowe to niewielkie, mętne i nieprzezierne pole, które lepiej widać na suchym niż na wilgotnym szkliwie. Z tego właśnie powodu dentysta, aby dobrze ocenić stan zdrowia zębów, osusza je. W sytuacji, kiedy wspomniana biała plama widoczna jest bez osuszenia, oznacza to, że proces demineralizacji szkliwa w tym miejscu jest już bardziej zaawansowany.