Aby w jamie ustnej utworzył się biofilm, na powierzchni śluzówki jamy ustnej bądź zębów musi najpierw powstać tak zwana osłonka nabyta. Jest to delikatna powłoka utworzona przez białka pochodzące ze śliny. Co ciekawe – osłonka ta jednocześnie chroni struktury jamy ustnej przed bezpośrednim kontaktem z czynnikami patogennymi. Do tej właśnie delikatnej błonki przyczepiają się pionierskie bakterie. Ten etap jest jeszcze etapem odwracalnym. Natomiast później, kiedy do fundamentów biofilmu przyczepi się więcej bakterii, w tym przodujący w tworzeniu próchnicy gatunek Streptococcus mutans, zaczną uwalniać się składniki macierzy, przyczyniając się do trwałego połączenia bakterii z podłożem. Na tak uformowanej bazie zaczynają osadzać się kolejne gatunki i rodzaje drobnoustrojów. Powoli tworzy się skomplikowana mikrospołeczność, w której bakterie różnych gatunków i szczepów współpracują ze sobą bądź konkurują, ponieważ niektóre z nich wytwarzają substancje zwane bakteriocynami. Składniki te hamują namnażanie się konkurentów.

Ostatecznie, w biofilmie otworzy się specyficzna równowaga, dynamicznie zmieniająca się w zależności od warunków panujących w jamie ustnej.