Stosowanie do treści ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. (Dz. U. Nr 223 poz. 2217) o służbie zastępczej, która określa zasady przeznaczania do służby zastępczej, kierowania do jej odbycia oraz odbywania, którym przekonania religijne lub wyznawane zasady moralne nie pozwalają na pełnienie tej służby. Służba zastępcza polega na wykonywaniu prac na rzecz ochrony środowiska, ochrony przeciwpożarowej, ochrony zdrowia, pomocy społecznej, opieki nad osobami niepełnosprawnymi albo bezdomnymi oraz na rzecz administracji publicznej i wymiaru sprawiedliwości. Służbę zastępczą odbywa się w państwowych i samorządowych jednostkach organizacyjnych, publicznych zakładach opieki zdrowotnej oraz w organizacjach pożytku publicznego.

Podmioty te składają do Ministra Pracy udokumentowany wniosek o wyrażenie zgody na odbywanie u niego służby zastępczej, który rozstrzyga o sposobie załatwienia wniosku w formie decyzji. Muszą one zapewnić również poborowym bezpłatne zakwaterowanie, jeżeli czas dojazdu do miejsca odbywania służby przekracza w obie strony 2 godziny, od miejsca zamieszkania poborowego, odzież i obuwie robocze, posiłki profilaktyczne i napoje, oraz sfinansować dojazd z miejsca pobytu do miejsca pełnienia służby

Służba zastępcza trwa 18 miesięcy, a dla absolwentów szkół wyższych - 6 miesięcy.

Orzeczenie o przeznaczeniu do służby zastępczej wydaje komisja wojewódzka do spraw służby zastępczej, którą powołuje i odwołuje marszałek województwa na wniosek poborowego, który został przeznaczony do odbycia zasadniczej służby wojskowej albo przeszkolenia wojskowego. Wniosek, powinien być złożony najpóźniej w dniu doręczenia karty powołania do odbycia służby wojskowej, a w szczególności zawierać musi oświadczenie o wyznawanych przekonaniach religijnych wskazanie w wyznawanej doktrynie religijnej podstawy wyłączającej możliwość odbywania służby wojskowej oraz wykazać rzeczywiste związki z wyznawaną doktryną religijną lub wskazać wyznawane zasady moralne, które pozostają w sprzeczności z obowiązkami żołnierza odbywającego służbę wojskową.

Do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia tego wniosku poborowy nie może być powołany do służby wojskowej, a jeśli jego wniosek został rozstrzygnięty negatywnie to z nowym wnioskiem może on wystąpić nie wcześniej niż po upływie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się tego orzeczenia. Wniosek skierowany do komisji wojewódzkiej przed upływem tego terminu nie będzie podlegał rozpoznaniu.

Komisja wojewódzka wydaje orzeczenie w terminie 30 dni od dnia złożenia wniosku a w terminie 14 dni od dnia otrzymania orzeczenia komisji wojewódzkiej przysługuje odwołanie do komisji do spraw służby zastępczej.

Po pozytywnym rozpoznaniu wniosku Marszałek województwa wydaje poborowemu kartę skierowania do odbycia służby zastępczej i kieruje go do odbycia służby zastępczej w miarę możliwości do podmiotu mającego siedzibę w pobliżu jego miejsca pobytu stałego albo czasowego trwającego ponad 2 miesiące. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 sierpnia 2007 r. (Dz. U. Nr 159 poz. 1125) ustala wzór karty skierowania do odbycia służby zastępczej (wzór karty znajduje się w załączniku pod artykułem).

O niemożności stawienia się do odbycia służby zastępczej poborowy zawiadamia podmiot w którym będzie odbywał służbę w terminie 3 dni od dnia określonego w karcie skierowania.

Marszałek Województwa może zawiesić odbywanie służby we wskazanych w ustawie przypadkach, ale dniem zwolnienia poborowego z odbywania służby zastępczej jest dzień z którym upływa okres jej trwania. Poborowego zwalnia się ze służby zastępczej przed jej odbyciem w razie uznania go przez wojskową komisję lekarską za trwale albo czasowo niezdolnego do służby wojskowej, konieczności sprawowania przez niego bezpośredniej opieki nad członkiem rodziny.

Poborowi, którzy zostali skierowani do odbycia służby zastępczej otrzymują pewne szczególne uprawnienia w związku z pozostawaniem w stosunku pracy. W okresie między dniem doręczenia poborowemu karty skierowania a dniem zakończenia odbywania służby zastępczej stosunek pracy z nim nie może być przez pracodawcę wypowiedziany ani rozwiązany. Na wniosek poborowego, któremu doręczono kartę skierowania, pracodawca jest obowiązany udzielić mu zwolnienia od pracy na okres do 2 dni bez zachowania prawa do wynagrodzenia. Pracodawca, u którego był zatrudniony poborowy w dniu skierowania do odbycia służby zastępczej, jest obowiązany zatrudnić go na poprzednio zajmowanym stanowisku lub na stanowisku równorzędnym pod względem rodzaju pracy oraz wynagrodzenia, jeżeli w terminie 30 dni od dnia zwolnienia ze służby poborowy zgłosił się do tego pracodawcy w celu podjęcia pracy. Niezachowanie tego terminu powoduje wygaśnięcie stosunku pracy, chyba że nastąpiło ono z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy.

Źródło: Opracowanie własne