Przewlekłe problemy z wydzielaniem wystarczającej ilości śliny, zapalenia śluzówki jamy ustnej, czerwieni wargowej, nawracające kandydozy, większa podatność na próchnicę, postępujące choroby przyzębia, nadżerki, pękanie i pobruzdowanie języka – mogą być efektem kserostomii, czyli suchości jamy ustnej. Kserostomia to część większej jednostki chorobowej, zwanej zespołem Sjőgrena, przewlekłego schorzenia zapalnego o charakterze autoimmunologicznym. Zespół Sjőgrena objawia się zaburzeniami w wydzielaniu gruczołów łzowych oraz śliniankowych. Nazwa choroby pochodzi od nazwiska szwedzkiego okulisty, który opisał jej objawy.

Etiologia choroby do dziś jest nieznana. W pierwszej połowie ubiegłego stulecia wysunięto hipotezę o immunologicznym charakterze schorzenia, ponieważ wyniki badań ujawniały występowanie przeciwciał przeciwko własnym antygenom.

W latach 70-tych XX wieku potwierdzono doniesienia o powiązaniach zespołu suchości z pewnymi antygenami systemu HLA.

Przypuszczalne czynniki, które mają wpływ na chorobę to:

• gospodarka hormonalna, głównie hormony płciowe – potwierdziły to badania: u 90% badanych kobiet można było takie powiązanie zauważyć;

• zakażenie niektórymi wirusami, np. EBV (wirus choroby Epsteina – Barra), CMV (wirus cytomegalii), HTlV-1 (wirus ludzkiej białaczki);

• antygeny zgodności tkankowej.

Szacuje się, że zespół Sjőgrena to druga co do częstotliwości występowania choroba tkanki łącznej po reumatoidalnym zapaleniu stawów. W Stanach Zjednoczonych cierpi na nią 1 – 2 % populacji. Przeważnie chorują kobiety między 40 a 50 rokiem życia.

Podstawowym badaniem rozpoznawczym dla stwierdzenia zespołu suchości jest test laboratoryjny. Dodatkowe badania, które mogą potwierdzić przyczyną zaburzeń w wydzielaniu śliny to:

• biopsja ślinianek mniejszych z oceną histopatologiczną nacieków limfocytarnych

• sialografia, czyli rtg ślinianek

• USG ślinianek

• MRI

• sjalometria – badanie czynności wydzielniczych ślinianek

• analiza chemiczna śliny.

Chorzy powinny skrupulatnie przestrzegać zasad higieny jamy ustnej, częściej odwiedzać dentystę oraz dbać o prawidłowy poziom nawilżenia w ustach. Im bardziej sucho, tym objawy choroby bardziej dotkliwe, a ryzyko uszkodzeń śluzówki i zębów większe. W aptekach można kupić rozmaite środki długotrwale nawilżające jamę ustną i kojące podrażnienia.

Źródło: „Służba Zdrowia”