Zarówno stomatolog, technik dentystyczny, asystentka i higienistka stomatologiczna narażeni są na wpływ substancji chemicznych w środowisku swojej pracy. Przedostają się one najczęściej do organizmu drogą oddechową, rzadziej przez skórę, a najrzadziej – drogą pokarmową. Czynniki, które mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia lub życia to:

• Anestetyczne środki wziewne używane do znieczulenia ogólnego, takie jak podtlenek azotu, halotan, dezfluran, izofluran, sewofluran, które przenikają do organizmu drogą wziewną. Narażeni na ich działanie są przede wszystkim pracownicy sal operacyjnych i wybudzeniowych. Dlatego ważne jest, aby w pomieszczeniach tych działała sprawnie wentylacja. Wymienione środki mogą powodować senność, zmęczenie, rozdrażnienie, mdłości, ale też mogą poważnie uszkodzić krążenie mózgowe, wątrobę, spowodować niekorzystne zmiany w systemie immunologicznym i układzie rozrodczym.

• Substancje używane do sterylizacji i dezynfekcji – za najgroźniejszy uznawany jest tlenek etylenu. Jest toksyczny i rakotwórczy, a w połączeniu z innymi środkami może działać drażniąco. Inne środki do odkażania mogą powodować podrażnienia lub wysuszenie błon śluzowych i skóry – tak działają np. alkohole, glutaraldehyd, kalafonia, ale najczęściej podrażnienia powoduje formaldehyd (formalina).

• Mokre środowisko pracy i stosowanie detergentów oraz innych środków powierzchniowo czynnych rozpuszczanych w wodzie – niszczą one barierę lipidową na skórze, wysuszają skórę, co sprzyja łuszczeniu się naskórka, powstawaniu stanów zapalnych, zaczerwienień, egzem i alergii.

• Metale: nikiel, chrom, kobalt i rtęć. Styczność z nimi następuje podczas używania igieł do strzykawek oraz narzędzi medycznych, protez zawierających metalowe elementy, a w stomatologii – także amalgamatu do wypełnień ubytków w zębach. Metale mogą powodować wyprysk kontaktowy, egzemy, zapalenia skóry. W stomatologii zagrożeniem jest również pallad – stosowany jako materiał na implanty i tradycyjne protezy zębowe. Organizm może zareagować na kontakt z palladem wysypką, podrażnieniem skóry, zawrotami i bólami głowy.

• Akrylany – są składnikami materiałów dentystycznych, cementu ortopedycznego oraz protez ortopedycznych. Na ich działanie szczególnie narażeni są technicy dentystyczni: akrylany mogą powodować u nich głębokie złuszczanie i pęknięcia naskórka opuszek palców.

• Konserwanty, m.in. tiomersal o dużej toksyczności, powodujący zapalenie kontaktowe skóry.

• Benzyna apteczna – używana do odkażania i odtłuszczania skóry oraz usuwania resztek plastrów, a także jako rozpuszczalnik. Drażni skórę, może powodować senność, a przy połknięciu – podrażnienie przewodu pokarmowego.

• Leki – głównie antybiotyki, cytostatyki – każdy kontakt z tymi drugimi uznawany jest obecnie za niebezpieczny. Balsam peruwiański, jako jeden ze składników leków dentystycznych działa antyseptycznie i przeciwzapalnie, ale stosowany jako dodatek zapachowy do mydeł powoduje kontaktowe zapalenie skóry, gdyż zawiera wiele alergizujących związków.

• Lateks – wykonane są z niego rękawice ochronne. Zawiera ponad 100 substancji chemicznych, z czego wiele może powodować alergie i podrażnienia: skóry oraz błon śluzowych nosa, obrzęk naczyniowo-ruchowy, biegunkę, bóle brzucha.

• Olejki immersyjne stosowane do oceny preparatów mikroskopowych.

Źródło: „ATEST – Ochrona Pracy”