Ameby, czyli pełzaki, żyją w dużych ilościach w środowisku wodnym, ale również występują w jamie ustnej, prowadząc tam pasożytniczy tryb życia. Zakażeniu amebą dziąsłową sprzyjają spadki odporności, a także choroby, które mają wpływ na pogorszenie sprawności działania układu immunologicznego, takie jak zakażenie wirusem HIV.

Pełzak dziąsłowy (Entamoeba gingivalis) osiąga wielkość około 5 na 15 mikrometrów i wykrywany jest głównie w obszarze przyzębia w jamie ustnej. Ameba ta potrafi przemieszczać się, wykorzystując do tego nibynóżki.

Pasożyt ten może doprowadzać do schorzeń w obrębie jamy ustnej, w tym do destrukcji przyzębia i krwawienia z dziąseł, gdyż wytwarza on enzymy, które odgrywają istotną rolę w rozwoju stanów zapalnych przyzębia, tak zwanych periodontitis. Ponadto potrafi on niszczyć erytrocyty i doprowadza do likwidacji oksydantów, jakie powstają w procesie zapalnym, co skutkuje utrzymaniem korzystnego dla ameby beztlenowego środowiska w obszarze przydziąsłowym.

Ameba dziąsłowa została wykryta u osób z chorobami przyzębia i próchnicą oraz u osób ze zmianami chorobowymi w obrębie śluzówki jamy ustnej, a wyniki badań potwierdzają, że istnieje zbieżność między występowaniem tego pasożytniczego pełzaka w jamie ustnej a schorzeniami przyzębia.