Okres okołomenopauzalny jest związany ze stopniowym wyciszaniem aktywności jajników, a co za tym idzie – zmniejszaniem ilości wytwarzanych estrogenów, hormonów płciowych żeńskich. Śluzówka jamy ustnej jest bardzo wrażliwa na zmiany stężeń hormonów estrogenowych – widać to u wielu pacjentek, które przechodzą menopauzę. Dotychczas zdrowa błona śluzowa obszaru oralnego staje się słabiej unaczyniona, bledsza, cieńsza i bardziej sucha. Osłabiona zostaje także jej zdolność regeneracyjna. Powoduje to, że stany zapalne dziąseł są mniej podatne na gojenie się i dłużej utrzymują się w jamie ustnej.

W okresie menopauzy u kobiet zmniejsza się ilość elastyny, a także liczba gruczołów ślinowych. Zmniejszenie ilości ślinianek powoduje z kolei spadek ilości wytwarzanej śliny i gorsze oczyszczanie zębów i śluzówki jamy ustnej z zanieczyszczeń organicznych. Wszystko to sprzyja próchnicy zębów, a także kolonizacji jamy ustnej przez patogenne bakterie, grzyby i wirusy.