Osoby starsze i ich opiekunowie powinni ze szczególną uwagą wybierać pokarm, aby na długo zachować zdrowie ogólne oraz jamy ustnej. Dieta seniora musi zatem nie tylko dostarczać organizmowi składników pokarmowych, które zużywane są na bieżąco, ale również musi zapewniać pewien zapas tych substancji, by wspomóc zachowanie zdrowia i sprawności umysłowej oraz aby uzupełnić ewentualne braki witamin i minerałów spowodowane gorszym wchłanianiem tych składników z powodu przyjmowanych leków. Rola dobrze zbilansowanej diety polega też na zapobieganiu pojawiającym się z wiekiem zmianom degeneracyjnym i chorobom metabolicznym. Warto pamiętać, że osoby starsze, szczególnie kobiety, mogą cierpieć na niedobory wapnia (co w przypadku pań wiąże się m.in. z inną gospodarką hormonalną po menopauzie). Deficyt ten, o ile nie jest uzupełniany, może w krótkim czasie doprowadzić do uszkodzeń i degeneracji tkanki kostnej (w tym kości szczęk odpowiedzialnych za prawidłowe utrzymanie uzębienia w jamie ustnej). Podobnie osłabią kości i zęby niedobory fosforu, a deficyt selenu może skutkować zaburzeniem ochrony przeciwnowotworowej. Należy unikać produktów bogatych w cukier, aby zachować w zdrowiu szkliwo zębów i chronić ustrój osoby starszej przed rozwojem chorób metabolicznych, które negatywnie odbijają się na zdrowiu jamy ustnej.

Idealnym składnikiem menu seniora są ryby: to lekkostrawne produkty spożywcze, bogate w wapń, fosfor i dostarczające dużej ilości łatwo przyswajalnego białka, niezbędnego do prawidłowej pracy mięśni (również tych uczestniczących w procesie żucia). Regularne spożywanie ryb – szczególnie gotowanych i duszonych – dostarcza organizmowi seniora sił witalnych i wzmacnia układ odpornościowy. To skłania zaś osobę starszą do aktywności w dbaniu o siebie (m.in. podczas wykonywania higieny jamy ustnej) oraz zapobiega infekcjom i rozwojowi stanów zapalnych na śluzówce wnętrza ust.

Ryby to wyjątkowo dobre źródło witaminy D oraz nienasyconych kwasów tłuszczowych – obie grupy związków są niezbędne do zachowania w zdrowiu śluzówki jamy ustnej, a witamina D wspomaga wchłanianie wzmacniającego zęby wapnia.

W diecie seniora nie powinno zabraknąć warzyw i owoców – jeśli tylko pozwala na to sprawność układu żującego, powinny to być produkty świeże, w miarę nierozdrobnione, aby podczas żucia pracowały mięśnie i stawy jamy ustnej, a przestrzenie miedzyzębowe były oczyszczane z zalegających lepkich resztek pokarmowych. Jeśli jednak osoba starsza nie potrafi poradzić sobie z gryzieniem i rozdrabnianiem surowych owoców i warzyw, może spożywać je w postaci tartych surówek. Kiedy świeże owoce i warzywa nie mogą być podawane seniorowi, należy koniecznie do menu włączyć ich wersje gotowane. W każdej postaci owoce i warzywa dostarczają witamin i minerałów, cennych dla zdrowia jamy ustnej i kondycji ogólnej seniora.

Dobrze zbilansowana dieta korzystnie wpływa na skład śliny – wyjątkowo skutecznego czynnika o działaniu oczyszczającym uzębienie i ochronnym na śluzówkę jamy ustnej. Skład i pH oraz ilość śliny mogą bowiem u osób starszych podlegać poważnym wahaniom – spowodowane to bywa zażywanymi przez seniorów lekami.

Źródło: Opracowanie własne