Zdarza się, że nawet prawidłowa higiena jamy ustnej i systematyczne mycie zębów nie zapobiegną powstaniu uszkodzeń delikatnej śluzówki wyściełającej wnętrze buzi dziecka.

Przyczyny urazów błony śluzowej jamy ustnej:

1. Mechaniczne, mogą mieć charakter przemijający lub przewlekły (kiedy po odstawieniu czynnika drażniącego śluzówka nie goi się):

• powstałe podczas np. zabawy czy zbyt intensywnego i nieostrożnego szczotkowania zębów,

• spowodowane przez złe lub nieprawidłowe nawyki, często o podłożu emocjonalnym: gryzienie twardych przedmiotów, systematyczne trzymanie w ustach palca albo ostrych rzeczy; przygryzanie wargi lub policzka od wewnątrz,

• wynikające z nieprawidłowego dopasowania aparatu ortodontycznego lub protezy,

• powstałe przez zdarcie przyklejonego środka opatrunkowego (np. ligniny lokowanej w buzi podczas zabiegów stomatologicznych);

• będące konsekwencją tarcia zbyt ostrych brzegów nowo wyrżniętych zębów.

1. Termiczne:

• oparzenia gorącymi płynami lub potrawami – rzadkie, ponieważ wnętrze jamy ustnej wykazuje wysoką tolerancję na temperatury, ale kiedy do nich dojdzie, czas gojenia jest długi; objawy oparzenia: pęcherzyki złuszczające się z czasem i pozostawiające obszary pozbawione wyściółki śluzowej; leczenie objawowe, płukanie roztworami odkażającymi i przyspieszającymi gojenie;

• poparzenia prądem elektrycznym – dość częste, ponieważ małe dzieci chętnie biorą wszystko do ust; miejsce poparzone w niewielkim stopniu z czasem ulega wygojeniu; poważniejsze porażenie powoduje powstanie zmian martwiczych i trwałe oszpecenie; leczenie objawowe: przeciwbólowe i odkażające.

1. Chemiczne - uszkodzenia:

• kwasami – słabsze roztwory powodują powstanie stanów zapalnych i nadżerek, mocniejsze stężenia wyżerają tkankę śluzową; pierwsza pomoc: zobojętnić kwas środkiem o charakterze zasadowym; leczenie: stosowanie 2% roztworu zasady sodowej lub wody wapiennej, odkażanie gencjaną;

• zasadami – stężony ług powoduje martwicę rozpływną tkanek, słabsze roztwory wywołują stany zapalne; pierwsza pomoc: zobojętnienie zasady słabym roztworem kwasowym (1% kwas octowy lub cytrynowy); leczenie: przeciwbólowe i przeciwzapalne;

• jatrogenne – wywołane przez rozlanie leku na śluzówce jamy ustnej, niestaranne lub nieprawidłowe wykonanie zabiegu leczniczego; najczęstsze przyczyny uszkodzeń to: lapis, arszenik (obecnie wycofany z użycia), eugenol, kamfenol, paraformaldehyd, chlorheksydyna, kwas acetylosalicylowy (coraz rzadziej, ponieważ salicylany powinny stosować dopiero dzieci powyżej 12 r.ż).

Na skutek uszkodzeń, które uniemożliwiają wypływanie wydzieliny z gruczołów śluzowych, może rozwinąć się torbiel zastoinowa – niewielki pęcherzyk, wypełniający się treścią, który z czasem może samoistnie pęknąć. Chirurgiczne usunięcie torbieli zapobiega jej nawrotom.

Źródło: Opracowanie własne