Ślinianki to gruczoły wytwarzające ślinę. O ważności tych struktur dla zdrowia całej jamy ustnej przypominamy sobie, kiedy zaczynają chorować, a przez to zmniejsza się ilość śliny lub zmienia jej jakość. Ślinianki mogą być gruczołami dużymi (podjęzykowa, przyuszna, podżuchwowa) lub małymi – rozsiane są wokół jamy ustnej, ich liczba jest zmienna: od kilkuset do tysiąca.

W budowie wewnętrznej ślinianek, zwanej zrazikową, wyróżnia się:

• jednostki wydzielnicze – utworzone z pęcherzyków surowiczych i cewek śluzowych – to struktury o skomplikowanej budowie wewnętrznej, w których powstaje ślina;

• przewody wyprowadzające ślinę;

• niewielkie, wąskie przestrzenie, w których znajdują się naczynia włosowate i włókna nerwowe.

Jednostka czynnościowa, którą tworzą pęcherzyki czynnościowe z układem kanalików, nosi nazwę saliwonu. To w nim powstaje wydzielina pierwotna, która w trakcie wędrówki przez cewki ulega modyfikacjom pod względem składu i tworzy ślinę właściwą.

Ślinianki mogą chorować, a schorzenia mogą dotyczyć różnych elementów budowy tych gruczołów lub wpływać jedynie na funkcje pełnione przez poszczególne struktury ślinianek. Wynikająca z choroby ślinianki zmiana w produkcji i właściwościach śliny skutkować będzie konsekwencjami dla całej jamy ustnej, ponieważ:

• spadek ilości śliny odbije się negatywnie na kondycji i funkcji ochronnej śluzówki jamy ustnej oraz wpłynie na pogorszenie skuteczności oczyszczania zębów z resztek pokarmowych i szybkości przywracania właściwego pH w tym obszarze;

• zmiana właściwości śliny upośledza jej funkcje buforujące oraz osłabia rolę ochronną przed bakteriami, wirusami, grzybami – drobnoustroje te mogą wywołać stany zapalne w jamie ustnej i przyspieszyć rozwój próchnicy.

Źródło: Opracowanie własne