Bywają sytuacje, w których troska o higienę jamy ustnej powinna być wzmożona. Dotyczy to osób starszych i niepełnosprawnych oraz ciężko, obłożnie lub terminalnie chorych.

Podsuwamy kilka praktycznych rad dla opiekunów:

• Wszystkie czynności pielęgnacyjne w jamie ustnej wykonuj ostrożnie i bardzo delikatnie – ponieważ chory może odczuwać silny ból z powodu podrażnienia czy uszkodzeń śluzówki lub języka, a z powodu ograniczeń fizycznych nie będzie miał możliwości zasygnalizowania tego.

• Jeśli chory dbał o czystość jamy ustnej, stosując szczotkowanie, nitkowanie i płukanie płynami specjalistycznymi, o ile istnieją po temu warunki, należy wykorzystywać wszystkie te elementy w codziennej pielęgnacji zębów i śluzówki. Kiedy chory jest nieprzytomny lub jest z nim ograniczony kontakt, albo też w sytuacji, kiedy ograniczenia motoryczne czy intelektualne uniemożliwiają przeprowadzenie płukania jamy ustnej, rezygnujemy z tej czynności na rzecz przemycia wyszczotkowanych tkanek palcem owiniętym w czystą, miękką ściereczkę zamoczoną w wodzie lub naparze ziołowym z rumianku czy szałwii.

• Nitkowanie można przeprowadzać, o ile chory potrafi trzymać przez dłuższy czas otwartą buzię. Kiedy tego nie umie, ale domaga się nitkowania i kontakt z nim jest bezproblemowy, można zablokować zamykanie buzi, umieszczając na czas zabiegu higienicznego między szczękami miękki, czysty przedmiot (np. gryzak niemowlęcy).

• Oczyszczanie jamy ustnej z resztek organicznych powinno się u chorego wykonywać po każdym posiłku lub przekąsce – niekoniecznie musi to być procedura obejmująca szczotkowanie, nitkowanie i płukanie. Wystarczy, aby chory przepłukał jamę ustną czystą wodą. Kiedy nie potrafi zrobić tego samodzielnie – opiekun powinien nawet wielokrotnie przemyć palcem owiniętym w czystą ściereczkę śluzówkę, zęby i język, wymiatając zanieczyszczenia.

• Chorzy w terminalnych stadiach chorobowych lub znajdujący się w agonii często cierpią na silną suchość w jamie ustnej, mają spierzchnięty język i wargi, czasem pojawiają się bardzo bolesne pęknięcia na ustach lub języku. Często też nie potrafią lub nie mogą przyjmować płynów doustnie. W takiej sytuacji konieczne jest nawilżanie śluzówki nawet co kilka, kilkanaście minut. Warto zaopatrzyć się w patyczek z obłym końcem i osadzić na nim bawełniany, chłonny wacik (mogą go zastąpić patyczki do uszu). Patyczkiem zmoczonym w roztworze rumianku lub w wodzie omywamy jamę ustną chorego, pilnując, aby nadmiar wody nie zbierał się na jej dnie i nie doprowadził do zakrztuszenia się chorego.

• Chorym w stanie terminalnym lub agonalnym należy wyjąć protezę dentystyczną – omywanie i nawilżanie tkanek jamy ustnej będzie wtedy znacznie łatwiejsze.

Źródło: Opracowanie własne