Opublikowany tekst stanowi skrót artykułu zamieszczonego w pierwszym ubiegłorocznym numerze szwedzkiego czasopisma stomatologicznego „Tandläkartidningen”.

Autorami są: Johhanna Säkkinen, Mia Hupponen i Riitta Suuronen z Finlandii. Artykuł przedrukowały czasopisma w Finlandii, Szwecji, Danii i Norwegii.

Autorkom i redakcji „Tandläkartidningen” dziękujemy za zgodę na przedruk artykułu.

Znieczulanie należy do rutynowych czynności wykonywanych przez lekarza stomatologa. Zazwyczaj wynik znieczulania jest dobry i nie ma żadnych skutków ubocznych, ale może też dojść do komplikacji – czasem nawet bardzo poważnych. Można je podzielić na dwie kategorie: występujące podczas znieczulania lub będące jego efektem.

Komplikacje przedoperacyjne

Złamanie igły

Zdarza się dość rzadko, a jego przyczynami mogą być:

• Za mała wytrzymałość materiału
• Zbyt cienka igła
• Wielokrotne użycie tej samej igły
• Nieodpowiednia technika
• Gwałtowne poruszenie się pacjenta lub gwałtowny ruch operatora w trakcie zabiegu
• Wada produkcyjna

Chociaż dzisiejsze stopy metali nie ulegają korozji, są elastyczne i wytrzymałe, to jednak złamanie igieł nadal się zdarza. Wprawdzie cienka, elastyczna igła miękko penetruje tkanki, ale łamie się, gdy jest silnie wyginana lub użyta w nieodpowiedni sposób. Kilkakrotne użycie igły, gdy np. nie osiągniemy efektu znieczulającego i dokonujemy ponownego wstrzyknięcia, może doprowadzić do zmęczenia materiału lub poluzowania igły u nasady. Przykładem nieodpowiedniej techniki jest wprowadzanie igły zbyt gwałtownym ruchem, nagła zmiana kierunku wprowadzenia lub za głęboka penetracja. Wady produkcyjne występują bardzo rzadko, ale w produkcji masowej są nieuniknione.

Co robić, gdy dojdzie do złamania igły?

• Poinformować pacjenta o tym, co się stało
• Zlokalizować złamaną część igły w tkance
• Unieruchomić szczęki pacjenta, by uniemożliwić poruszanie się odłamka
• Jeżeli to możliwe, wykonać zdjęcie rtg
• Jeśli próba wydobycia igły się nie powiedzie, skierować pacjenta do chirurga szczękowego

Ból podczas wykonywania znieczulenia

Ból taki może mieć wiele przyczyn:

• Roztwór znieczulający ma niską wartość pH – może to spowodować podrażnienie tkanek.
• Zbyt niska temperatura preparatu – cieplejszy roztwór powoduje mniejsze odczucia bólowe niż zimny. Ampułkę po wyjęciu z lodówki można ogrzać, trzymając ją przez chwilę w ręku. Najlepiej przechowywać kilka ampułek w temperaturze pokojowej.
• Technika znieczulania – zbyt szybka iniekcja pod dużym ciśnieniem wywołuje natychmiastowy obrzęk tkanek i ból.
• Agresywne wprowadzanie igły – może uszkodzić napotkane struktury: tkanki miękkie, naczynia krwionośne, nerwy lub okostną.
• Pomyłkowe (nietrafione) wkłucie – może doprowadzić do znieczulenia mięśnia lub nerwu.