Utrzymywacz przestrzeni to samodzielny bądź wbudowany w aparat ortodontyczny element, którego zadaniem jest zapobieganie zsuwaniu się zębów w przypadku przedwczesnej utraty zęba u dzieci lub jego utraty w wyniku urazu czy zniszczenia przez próchnicę u dorosłych.

Wszelkie luki w łuku zębowym powodują, że zęby sąsiadujące z nimi dążą do ich zamknięcia. W przypadku zębów mlecznych ich przesunięcia mogą doprowadzić do tego, że znajdującym się pod nimi zębom stałym może brakować miejsca na wyrastanie. Nieprawidłowe (krzywe, w nieodpowiednim miejscu) wyrżnięcie zęba stałego zaburza symetrię łuku zębowego i może prowadzić do stłoczenia zębów lub ich wykoślawiania. Wszystko to prowadzi do rozwoju wady zgryzu.

Utrzymywacz przestrzeni okazuje się więc niezbędnym elementem do tego, aby zachować łuk zębowy we właściwym kształcie i fizjologicznej symetrii. Najczęściej elementy te wykorzystywane są w leczeniu ortodontycznym i protetycznym u dzieci. Mogą być ruchome albo stałe. Utrzymywacze ruchome mogą mieć postać zdejmowanych płytek podniebiennych otrzymywanych w jamie ustnej dzięki dokładnemu dopasowania do śluzówki lub stanowić część aparatów czynnościowych. Stałe utrzymywacze cementowane są na zębach.