Hyrax to aparat ortodontyczny. Stosuje się go głównie w przypadkach leczenia zwężenia szczęki. Schorzenie te najczęściej charakteryzuje się wysokim, wysklepionym podniebieniem, któremu towarzyszą wady zgryzu. Hyrax ma za zadanie rozsunięcie szwu podniebiennego. Ortodonci zalecają, aby leczenie tym typem aparatu rozpocząć przed 12 rokiem życia, ponieważ wtedy szew podniebienny jest najbardziej elastyczny.

Ramiona aparatu hyrax zbudowane są ze stalowych drutów o masywnej budowie, które łączy ze sobą śruba. Ortodonta może zlecić wykonanie tego akcesorium ze specjalnymi haczykami, które są przeznaczone do noszenia maski twarzowej; istnieją też warianty zaopatrzone w zaporę dla języka.

Aparat hyrax cementuje się bezpośrednio na zębach. Konkretną lokalizację dobiera ortodonta, kierując się zasadą, że im bardziej z tyłu podniebienia zlokalizowana jest śruba hyrax, to tym mocniej rozsuwana jest szczęka. Intensywne rozsuwanie szwu podniebiennego może powodować u pacjentów dyskomfort oraz trudności z żuciem pokarmów.

Skomplikowana budowa aparatu oraz zamocowanie go na stałe znacząco utrudniają higienę jamy ustnej. Dlatego należy zaopatrzyć się w specjalistyczne szczoteczki dentystyczne, umożliwiające usunięcie resztek pokarmu z trudno dostępnych miejsc.